โรคช่องคลอดอักเสบจากเชื้อรา (Vulvovaginal Candidiasis)

เชื่อว่าผู้หญิงทุกคน ต้องเคยประสบกับอาการคัน หรือรู้สึกระคายเคืองเล็ก ๆ น้อย ๆ บริเวณช่องคลอด (Intimate area) สักครั้ง แล้วรู้กันไหมคะ ว่าอาการที่เกิดขึ้นนั้นคืออะไร และเป็นปัญหารุนแรงหรือไม่ ไปหาคำตอบกันเลยค่ะ

โรคช่องคลอดอักเสบจากเชื้อรา (Vulvovaginal Candidiasis) คือ การติดเชื้อ (Infection) บริเวณช่องคลอด ที่ส่งผลให้เกิดอาการระคายเคือง (Irritation) หรือ อาการคัน (Itchy) อย่างรุนเเรง เเละยังเป็นสาเหตุของตกขาวผิดที่ผิดปกติ (Pathologic vaginal discharge) ร้อยละ 10 – 30 ในเพศหญิง

สาเหตุ
โรคช่องคลอดอักเสบจากเชื้อรา มีสาเหตุหลัก ๆ เกิดจากการติดเชื้อรา 3 ชนิด ได้แก่ Candida albican, Candida glabrata เเละ Candida tropicalis ตามลำดับ ซึ่งเป็นเชื้อที่พบได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน ประมาณได้ว่าช่วงชีวิตหนึ่งของเพศหญิงจะต้องมีการเกิดโรคช่องคลอดอักเสบจากเชื้อรา อย่างน้อยหนึ่งครั้ง

โดยปกติเเล้วเชื้อ Candida จัดเป็นเชื้อประจำถิ่นประมาณร้อยละ 25 ที่อาศัยอยู่ในในช่องปาก, ลำไส้ (Rectum) เเละบริเวณผิวเยื่อเมือก (Mucosal surface) ของช่องคลอด โดยปริมาณมากที่สุดจะพบในช่องปาก แต่เมื่อช่องคลอดขาดสมดุล ทำให้ Lactobacillus ซึ่งเป็นเชื้อประจำถิ่น ลดปริมาณลง เชื้อรา Candida จะเกิดเป็นเชื้อฉกฉวยโอกาส (Opportunistic pathogen) เเละเจริญเติบโตขึ้นแทนที่อย่างรวดเร็ว

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดการเพิ่มปริมาณของเชื้อราในช่องคลอด

• การใช้ยาปฏิชีวนะ (Antibiotic) ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียก่อโรค เป็นระยะเวลานาน ซึ่งทำให้ Lactobacillus ในช่องคลอดถูกฆ่าไปด้วย และส่งผลให้มีปริมาณลดลง
• การใช้ยาคุมกำเนิด (Birth control pills), การตั้งครรภ์ (Pregnant) เเละการรับฮอร์โมนจากภายนอก ทำให้ระดับฮอร์โมนเอสโตเจน (Estrogen) สูงขึ้น และไม่คงที่ ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องทำให้ช่องคลอดขาดความสมดุล
• โรคเบาหวาน (Diabetes), ติดเชื้อเอดส์ (Acquired Immune Deficiency Syndrome/ AIDS) เเละการใช้ยาประเภทสเตียรอยด์ (Steroids) เป็นสาเหตุทำให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายบกพร่อง และไม่สามารถยับยั้ง หรือควบคุมปริมาณของเชื้อได้
• ปัจจัยอื่น ๆ เช่น การใส่ชุดชั้นในที่รัดเเน่น ทำให้อากาศระบายได้ไม่ดี เเละเกิดความอับชื้น ซึ่งเป็นสภาวะที่เชื้อราชื่นชอบและใช้ในการเจริญเติบโตได้ดี

ประเภทของโรค
โรคช่องคลอดอักเสบจากเชื้อรา เเบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้เเก่

1. เเบบไม่ซับซ้อน (Uncomplicated) คือ เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว, ไม่บ่อย, ไม่รุนแรง, มีสาเหตุจากเชื้อ Canida albicans เเละเกิดในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันปกติ
2. เเบบซับซ้อน (Complicated) คือ เกิดซ้ำบ่อย ๆ (ประมาณ 4 ครั้งในรอบหนึ่งปี), มีอาการรุนเเรงเช่น อวัยวะเกิดการบวมเเดงเป็นบริเวณกว้าง, เกิดการถลอกเเละผิวหนังเเตกเป็นรอย โดยมีสาเหตุจากเชื้อ Non-albicans เเละส่วนมากจะพบในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง

อาการ
สำหรับอาการที่สังเกตได้ชัดเจน คือ อาการคัน (Pruritus) อาจมีอาการแสบร้อนในช่องคลอด (Vulvar burning), ปัสสาวะแสบขัด (Dysuria) หรือเจ็บเวลามีเพศสัมพันธ์ (Dyspareunia) เเละตกขาวมีลักษณะเหลวไปจนถึงเหนียวข้น สีออกขาวเหลือง มักไม่มีกลิ่น จะมีตกขาวปริมาณมากก่อนช่วงมีประจำเดือน ประมาณหนึ่งสัปดาห์ เเละลดลงหลังประจำเดือนมาเเล้ว สำหรับคู่นอนเพศชาย (Male partner) อาจเกิดอาการอักเสบบริเวณส่วนปลายของอวัยวะเพศ (Balanitis) หรือรู้สึกเเสบร้อนที่อวัยวะเพศ (Penis) หลังการมีเพศสัมพันธ์ ซึ่งอาการจะเกิดขึ้นชั่วขณะเเล้วหายไป

วิธีการรักษา
ยาที่ใช้ในการรักษา โรคช่องคลอดอักเสบจากเชื้อรา (Vulvovaginal Candidiasis) มีทั้งหมด 3 แบบ คือ เเบบกิน, เเบบทา เเละเเบบสอด   ยากิน (Oral) ในกลุ่มยาต้านเชื้อรา ได้เเก่ Ketoconazole, Itraconazole เเละ Fluconazole เป็นต้น  

ยาทา (Topical therapy) ได้เเก่ Clotrimazole 1 % cream เเละ Miconazole 2 % cream สามารถใช้ทาในช่องคลอดหรือใช้ทาภายนอก สำหรับผู้ที่ติดเชื้อ Candida glabrata เเละ Candida tropicalis อาจเลือกใช้ 1 % gentian violet ป้ายเข้าไปในช่องคลอด แนะนำให้ใส่แผ่นอนามัยเพื่อป้องกันการเลอะเสื้อผ้า เเละควรงดการร่วมเพศในระยะ 3-4 วันหลังการรักษา  

ยาสอด (Suppositories) ส่วนมากจะเป็นกลุ่ม Azole ได้เเก่ Clotrimazole เเละ Nystatin ซึ่งจะช่วยให้มีอาการดีขึ้น หลังใช้ประมาณ 2-3 วัน

เมื่อพบอาการคัน หรือระคายเคืองเล็กน้อย อาจเริ่มจะจากการเปลี่ยนชุดชั้นในใหม่ เพราะบางครั้งเชื้อราอาจเกาะอาศัยอยู่บนชุดชั้นในที่คุณสวมใส่อยู่เป็นประจำ หรือเปลี่ยนมาสวมใส่เสื้อผ้าที่ไม่รัดมากจนเกินไป และที่สำคัญควรดูแลจุดซ่อนเร้นให้สะอาดอยู่เสมอ และหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ทำให้เกิดความอับชื้น เพียงเท่านี้ก็สามารถยับยั้งไม่ให้เชื้อลุกลาม หรือลดความเสี่ยงในการเกิดโรคได้แล้วนะคะ แต่หากเป็นโรคเเบบซับซ้อน หรือมีอาการรุนแรง ควรรีบพบแพทย์เพื่อให้สามารถรักษาได้ทันท่วงที

หากต้องการคำแนะนำเพิ่มเติม ในการดูแลสุขอนามัยของจุดซ่อนเร้น สามารถฝากข้อความเพื่อปรึกษากับแพทย์ผิวหนังของเราผ่าน ผ่าน Line : @JilGyungYi Thailand, Facebook : JilGyungYi Thailand หรือโทรเข้ามาที่เบอร์: 02-621-8991 ได้นะคะ